Bagaimana rasanya jika seorang pemimpin sanggup berkorban sehingga ahli keluarganya sendiri terpaksa hidup dalam kemiskinan demi membasmi rasuah? Bagaimana pula jika keadilan yang dilaksanakannya begitu sempurna sehingga tiada seorang pun di dalam negara layak menerima zakat? Malah, menurut catatan sejarah, serigala liar pun berhenti menyerang kambing kerana keamanan dan kemakmuran yang tercipta!
Inilah kisah luar biasa Khalifah Umar bin Abdul Aziz – seorang pemimpin yang dalam tempoh hanya 30 bulan (717-720 Masihi) telah mengubah seluruh tamadun Islam dengan reformasi struktural yang tidak pernah dicapai oleh mana-mana pemimpin lain dalam sejarah.
Memulakan Perubahan dari Keluarga Sendiri
Apabila Umar bin Abdul Aziz menjadi khalifah, tindakan pertamanya bukanlah menukar menteri atau gabenor, tetapi menghadapi isterinya sendiri, Fatimah binti Abdul Malik. Beliau menuntut isterinya memulangkan semua perhiasan mewah yang diwarisi daripada keluarga khalifah terdahulu kepada Baitul Mal, atau bercerai.
Pilihan Fatimah? Dia memilih untuk kekal berkahwin dan menyerahkan semua kekayaannya. Bukan itu sahaja – Umar memanggil seluruh ahli keluarganya dan merampas semua harta mereka yang diperoleh secara tidak halal, lalu memasukkannya ke dalam khazanah negara.
Bayangkan – seorang khalifah yang hidup dengan gaji hanya 2 dirham sehari, lebih rendah daripada gabenor-gabenornya! Isterinya kemudiannya mengadu tentang kehidupan mereka yang susah, tetapi Umar tetap berpegang pada prinsip bahawa keluarga pemimpin tidak boleh mengaut keuntungan daripada jawatan awam.
Revolusi Sistem Anti-Rasuah
Umar tidak sekadar membersihkan keluarganya – beliau merombak seluruh sistem kerajaan secara sistematik. Beliau memecat semua pengikut al-Hajjaj ibn Yusuf yang terkenal zalim, termasuk Yazid ibn al-Muhallab yang diketahui menyeksa rakyat dan mencuri harta rampasan perang.
Yang lebih revolusioner, beliau memulakan program pemulihan harta yang paling komprehensif dalam sejarah. Tanah-tanah dan istana-istana mewah yang dirampas secara zalim oleh keluarga Umayyah dipulangkan kepada pemilik asal. Malah, kampung Fadak yang subur dipulangkan kepada keturunan Fatimah setelah dirampas selama puluhan tahun.
Beliau juga mewujudkan sistem pengawasan yang ketat di mana semua aset dan butiran kewangan pegawai kerajaan dicatat dan diperiksa setiap tahun. Kriteria pelantikan tidak lagi berdasarkan hubungan keluarga atau suku, tetapi pada integriti dan kecekapan.
Kemakmuran yang Menghapuskan Kemiskinan
Hasil daripada reformasi anti-rasuah ini sungguh mengagumkan. Hasil cukai dari Parsia sahaja meningkat daripada 28 juta kepada 124 juta dirham! Ini kerana beliau menghapuskan diskriminasi cukai antara Arab dan bukan-Arab yang telah memeluk Islam.
Umar juga memberikan pinjaman tanpa faedah kepada petani, membina sistem pengairan, jalan raya dan jambatan. Tanah-tanah terbiar dikembangkan semula dan hak milik dilindungi daripada rampasan pegawai.
Hasilnya? Yahya ibn Said, gabenor yang dihantar mengutip zakat dari Afrika melaporkan: “Setelah mengutip zakat, saya ingin mengagihkannya kepada orang miskin. Tetapi saya tidak dapat menjumpai mereka. Akhirnya saya terpaksa menggunakan kutipan zakat itu untuk membeli dan membebaskan hamba.”
Zaib ibn Khattab pula menyaksikan: “Umar terus melakukan itu sehingga dia pulang dengan baki dana. Pada masa itu, dia tidak lagi menjumpai seseorang yang layak menerima zakat.”
Keajaiban Alam Semula Jadi
Transformasi yang paling menakjubkan ialah bagaimana keadilan Umar mempengaruhi alam semula jadi. Malik Ibn Dinar melaporkan bahawa gembala-gembala berkata serigala dan singa berhenti menyerang kambing mereka semasa pemerintahan Umar. Mereka mendakwa boleh mengenal pasti bila seorang khalifah yang adil dilantik kerana tingkah laku pemangsa berhenti!
Walaupun kedengaran mustahil, para ulama menafsirkannya sebagai melambangkan keharmonian kosmik yang tercipta oleh pemerintahan yang adil. Secara simbolik, serigala mewakili rasuah dan pegawai yang zalim – apabila mereka “berhenti menyerang”, ia bermakna penindasan sistematik telah dihapuskan.
YAPEIM: Meneruskan Warisan Transformasi
Hari ini, ketika kita melihat cabaran rasuah dan ketidakadilan di serata dunia, kisah Umar bin Abdul Aziz menjadi inspirasi yang amat berkuasa. YAPEIM, sebagai institusi yang memperjuangkan keadilan ekonomi dan pembangunan komuniti, cuba meneruskan semangat transformatif yang sama.
Setiap ringgit yang anda sumbangkan kepada YAPEIM adalah sebahagian daripada usaha meneruskan legasi Umar – bukan sekadar membantu mereka yang memerlukan, tetapi membangun sistem yang adil dan lestari. Sama seperti Umar yang mengubah struktur masyarakat dari akar umbi, YAPEIM bekerja bukan hanya untuk memberi ikan, tetapi mengajar memancing dan memastikan kolam itu bersih untuk semua.
Menjadi Perintis Transformasi Masa Kini
Umar bin Abdul Aziz membuktikan bahawa transformasi sebenar bermula dengan integriti peribadi dan keberanian untuk berkorban. Dalam tempoh 30 bulan sahaja, beliau membentuk masyarakat yang begitu adil sehingga kemiskinan hampir hilang dan keamanan meliputi seluruh alam.
Mari kita sama-sama menjadi perintis transformasi. Melalui sumbangan anda kepada YAPEIM, anda turut serta dalam mewujudkan masyarakat yang lebih adil – di mana
setiap individu diberi peluang untuk berkembang dan di mana mereka yang memerlukan mendapat akses kepada sumber dan sokongan yang saksama.
Legasi Umar bin Abdul Aziz mengingatkan kita: perubahan besar dimulakan oleh individu yang berani berkorban untuk keadilan. Menjadi penyumbang YAPEIM bermakna anda adalah sebahagian daripada warisan mulia ini.
Sumber rujukan:
● Ibn Kathir, “Al-Bidayah wa’l-Nihayah”
● At-Tabari, “Tarikh al-Rusul wa’l-Muluk”
● Al-Bayhaqi, “Dala’il an-Nubuwwah”
● As-Sallabi, “Umar ibn Abd al-Aziz”
● “Life of Umar bin Abdul Aziz” – www.musjidulhaq.com
● ResearchGate: “Public Sector Fraud Control in the Caliphate of Umar ibn Abdul-Aziz”
